Rijksmonument kopen?

Eind 2020 waren er 61.814 gebouwde rijksmonumenten in Nederland (Bron: Erfgoedmonitor van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed)

Niet zo verbazingwekkend dus dat ook veel woonboerderijen de status van rijksmonument hebben. Als specialistisch makelaar voor vrijstaand wonen hebben wij regelmatig een rijksmonument in onze ‘portefeuille’.

Wat houdt dit nu concreet in als u een woonboerderij wilt kopen die is aangewezen als Rijksmonument?

U kunt ook te maken krijgen met een gemeentelijk monument als u een woonboerderij of authentieke woning zou willen kopen. Dat verschil moeten we even helder hebben. Misschien dat ik daar later nog eens een blog over maak, maar hier -in deze blog- gaat het dus om rijksmonumenten.

Wat houdt het concreet in als u een woonboerderij wilt kopen die is aangewezen als Rijksmonument?

Bovenstaande vraag licht ik graag voor u toe. Ja, er zijn soms beperkingen op het gebied van verbouwmogelijkheden. Omgevingsvergunningsvrij bouwen kan al helemaal niet bij een rijksmonument.

Maar goed, beperkingen dus bij verbouw. Niet alleen aan de buitenkant, maar ook aan de binnenkant kan de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed van mening zijn dat er elementen zijn die ‘moeten blijven’. Denk aan die authentieke schouw en/of fraaie gebinten bijvoorbeeld. Of soms die ene binnenmuur die bepalend was voor de bouwaard van dergelijke gebouwen.

Ja, er zijn soms beperkingen op het gebied van verbouwmogelijkheden.

Maar u hoeft er absoluut niet bang voor te zijn dat u binnen helemaal niets mag verbouwen…

Het zal ongeveer 10 of 12 jaar geleden zijn dat ik een huis verkocht waarvan de eigenaar ‘inspecteur’ bleek te zijn bij ‘De Monumentenzorg’. Zo heette die instantie toen. Na de verkoop vroeg mijn opdrachtgever of hij mij ergens een plezier mee zou kunnen doen. Nou, dat hoefde hij geen twee keer te vragen! Iedere keer namelijk als ik een rijksmonumentale woonboerderij verkocht ving ik bod bij ‘De Monumentenzorg’ als ik vroeg of er een ‘inspecteur’ langs kon komen om vragen van de aspirant koper te beantwoorden wat er qua verbouwing wel of niet was toegestaan. Achteraf ook wel weer begrijpelijk: als je als ‘Monumentenzorg’ het hele land door moet om overal vragen te beantwoorden dan is dat erg tijdrovend.

Inspecteur ‘Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed’

Hoe dan ook: ik vroeg mijn opdrachtgever (ik zal zijn naam hier niet noemen, maar we hebben nog steeds contact) of hij bereidt was om in dergelijke gevallen met de aspirant koper en mij de desbetreffende woonboerderij te bezoeken om aan te geven wat er wel of niet mag worden verbouwd.

Op voorwaarde dat de interesse van de koper voor de boerderij buitengewoon serieus was, was (en is!) mijn opdrachtgever bereidt om een uur met de aspirant koper en mij door de woonboerderij te lopen en dergelijke vragen te beantwoorden! Ik ben hem er ontzettend erkentelijk voor.

De hoofdlijn: er is veel mogelijk, maar soms is er een balk(afwerking) of een bepaalde muur die niet weg mag.

Vele keren heb ik inmiddels van zijn aanbod gebruik mogen maken en heb hier het nodige van opgestoken. De hoofdlijn: er is veel mogelijk, maar soms is er een balk(afwerking) of een bepaalde muur die niet weg mag. Natuurlijk kijken ze naar veel meer zaken, maar deze twee haal ik er ter illustratie even tussen uit. Het aanbrengen van (meer) dakramen -mits van een niet al te groot type- is in de regel geen bezwaar. Alleen dubbel glas, dat lijkt in de praktijk nogal eens lastig te zijn om dat te realiseren als dat er nog niet is. Al kom ik de laatste tijd steeds ook meer rijksmonumenten tegen waar -met toestemming- dubbel glas in zit.

Alleen dubbel glas, dat lijkt in de praktijk nogal eens lastig te zijn om dat te realiseren als dat er nog niet is. Al kom ik de laatste tijd steeds ook meer rijksmonumenten tegen waar -met toestemming- dubbel glas in zit.

Comfortabel wonen

Maar in ieder geval merk ik dat de ‘Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed’ (zo zal ik hen maar weer noemen) oog heeft voor het feit dat rijksmonumentale woonboerderijen comfortabel bewoond moeten kunnen worden, met behoud van originele elementen, dat wel. De elementen hoeven overigens ook niet altijd in het zicht worden gelaten, als ze maar gehandhaafd blijven. Denk aan een authentieke klinkervloer in een achterhuis, waar gewoon een houten vloer overheen gelegd mag worden.

De ‘Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed’ heeft oog voor het feit dat rijksmonumentale woonboerderijen comfortabel bewoond moeten kunnen worden, met behoud van originele elementen, dat wel.

Koopt u via ons makelaarskantoor een rijksmonument, dan heeft u dus de gelegenheid van deze extra service gebruik te maken. Mijn advies: altijd doen! Naast nuttige informatie is zo’n bezoek altijd leerzaam. Het leert je de achtergronden kennen van waarom een boerderij op die en die manier werd gebouwd. Want wonen in een rijksmonument, blijft iets heel speciaals.

Kortom: als u een rijksmonument koopt om hoe deze eruit ziet, zult u merken dat de regels van de Monumentenzorg u niet zo snel in de weg zullen zitten.

Daarnaast zijn er vaak goede subsidiemogelijkheden. Onderstaand ‘stroomschema’ geeft u hiervan een beeld.